Seizoensgriep, Spaanse griep en coronavirus – verschillen en gelijkenissen?

Plagen zijn van alle tijden

Volgens de Amerikaanse virusexpert Richard Hatchett zijn er al dodelijkere virussen geweest dan COVID-19, bijvoorbeeld Ebola, maar die waren wel niet even besmettelijk. Hij vergelijkt het virus van vandaag met een oorlog, want er moet een collectief worden ingeschakeld bij de bestrijding ervan. (Vlemings, 2020) Het enige wat de mens ertegen kan doen, is de besmettingen zo veel mogelijk onder controle houden. 

De seizoensgriep

Jaarlijks sterft er een groot aantal mensen aan de seizoensgriep. Alleen al in Europa zijn dat er 40.000. In België tellen we ongeveer 1.000 doden. (Saerens – Santens, 2020) Als we deze cijfers vergelijken met het aantal dodelijke slachtoffers van het nieuwe coronavirus, zijn dat er een pak minder. Waarom dan al die maatregelen als het gewoon een andere soort griep is? (Eckert, 2020)

Steven Van Gucht, diensthoofd virale ziekten bij het wetenschappelijk instituut Sciensano en voorzitter van het wetenschappelijk coronacomité, meent dat er een onderscheid kan teruggevonden worden bij de beschikbare vaccins. De seizoensgriep beschikt over een vaccin maar het coronavirus (nog) niet. Dit zorgt natuurlijk al voor een groot verschil. (Eckert, 2020)

De seizoensgriep maakt ieder jaar meer doden, maar het COVID-19 virus is nieuw en het is net dat dat de mensen nerveus maakt. Het virus verspreidt zich erg snel onder de bevolking en niemand kan echt weerstand bieden. (Saerens – Santens, 2020) Bij de seizoensgriep ligt dat anders. Wie deze griep heeft gehad, kent het volgende jaar vaak een milder verloop of blijft zelfs helemaal gespaard van de ziekte. (Eckert, 2020)

Overigens zette de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) vorige week het sterftecijfer van de groep mensen besmet met COVID-19 op 3,4 procent, wat veel hoger ligt dan de gewone griep, daar is het namelijk 0,1 procent. Besluit: de klassieke griep is minder dodelijk.

Terug naar 1918

De huidige pandemie kan ook vergeleken worden met de Spaanse griep van 1918.  De grieppandemie van 1918 is vermoedelijk de dodelijkste in de menselijke geschiedenis. Deze zorgde wereldwijd voor 20 tot 100 miljoen dodelijke slachtoffers. Het was een ziekte dat generaties lang angst aanjoeg. (Kolata, 2020)

De grootste verschillen met het huidige virus en dat van 1918 is dat ze toen niet alleen met het virus, maar ook met de gevolgen van de oorlog moesten kampen. Hiernaast ontbrak de wetenschappelijke kennis over virussen en waren er geen griepvaccins, antibiotica of andere geneesmiddelen. (Speksnijder, 2020)

Anders dan bij het huidige coronavirus, bezweken relatief veel jonge mensen tussen 15 en 30 jaar aan de Spaanse griep, terwijl Covid-19 vooral veel slachtoffers maakt bij zestigplussers. (Vlemings, 2020)

Een opmerkelijke gelijkenis is dat de Spaanse griep en het coronavirus, net zoals de afgelopen epidemieën Ebola en SARS, hun oorsprong in de dierenwereld vinden. Viroloog Ab Osterhaus beaamt dat het virus destijds waarschijnlijk via vogels en varkens bij de mens is terechtgekomen. (Speksnijder, 2020)

De technieken om de verspreiding van het virus zo veel mogelijk tegen te gaan zijn ten opzichte van honderd jaar geleden niet veranderd. Quarantaine, isolatie, mondmaskers en handen wassen gelden nog altijd als voornaamste wapens in de strijd tegen de verspreiding van de ziekte. (Vlemings, 2020)

Een andere gelijkenis tussen nu en 1918, is ‘fake news’. Alleen wordt het vandaag veel sneller verspreid. Sommigen zijn er ervan overtuigd dat je het coronavirus kan neutraliseren met knoflook, vitamine C, cocaïne of alcohol. In 1918 werd alcohol ook als een medicatiemiddel beschouwd in verband met de Spaanse griep. (Debusschere, 2020)

En als laatste gelijkenis vinden we dat het racisme en angst voor ‘de ander’ meteen komt bovendrijven. We schuiven graag de schuld in de schoenen van anderen. De Chinese bevolking kreeg het hard te verduren de laatste maanden. Ook in 1918 werd een zondebok gezocht. De Brazilianen hadden het toen over de “Duitse griep” en de Senegalezen over de “Braziliaanse griep”. (Vlemings, 2020)

Eén ding is zeker: de Spaanse griep komt niet uit Spanje. Het influenzavirus heeft zijn naam te danken aan de eerste berichten over de ziekte die Spaanse journalisten de wereld instuurden. (Speksnijder, 2020) Met de wetenschappelijke benaming COVID-19 heeft men alvast een stigmatisering van een bepaalde bevolkingsgroep vermeden. 

Geschreven door V. Bikineeva