De radio kraakt en zucht en met een vlotte handbeweging draait Pedro de volumeknop helemaal open. Risso glijdt moeiteloos door de golven van de Noord-Atlantische oceaan en het opspattende water laat zoutvlekken achter op onze waterdichte jassen.
De ruwweg acht meter lange grijs-witte zodiac dankt zijn naam aan de Risso’s dolfijn (Grampus griseus); een gemakkelijk identificeerbare dolfijnsoort die grijs geboren wordt, maar door sociaal gedrag met soortgenoten van bek tot staart vol komt te staan met allerlei witte littekens. Na ruim een uur varen, vertraagt de boot tot een kleine twee knopen. Pedro, manager en kapitein van Azores Experiences gebaart met zijn wijs- en middelvinger naar zijn ogen om ze dan met een cirkelbeweging in de lucht te steken; we zijn aangekomen in het gebied waar de vigia de walvis voor het laatst zag.
The vigias or lookouts are our eyes on the island’s highest points. With their immense binoculars, they scan the horizon for water splashes, fins, shadows and any other sign on or under the surface that may indicate the presence of cetaceans. Their trained eyes were once used to guide boatmen to baleen whales that they could hunt. After whaling came to a halt in the Azores in the late 1980s, many vigias moved into the field of maritime tourism where their handy skill is now used to great effect.
De kalmte voor de storm is begonnen. De zee is rustig vandaag en scoort maar net een twee op twaalf op de schaal van Beaufort. De Noord-Atlantische oceaan ziet eruit als een terug opengevouwen stuk verfrommeld papier en al lachend vertelt oceanograaf en gids Marta de klanten aan boord dat het nu een kwestie is van whale waiting in plaats van whale watching. Behendig positioneer ik mijn blote voeten achter elkaar op de rubberen zijkant van de ribboot en met mijn rechterhand zoek ik steun tegen het bootraam. Mijn ogen volgen de horizon van bakboord naar stuurboord en terug en speuren aandachtig het wateroppervlak af.
“If a whale surfaces at, say, two o’clock,” Marta explains during the safety briefing in the harbour, “it means that you have to look to the northeast if you want to see the animal.” Before leaving the port of Horta, this clock system is explained to those on board to make the position of the animals clear to everyone, no matter where one is on board. Basic information such as the requirement to keep on the life jacket, staying seated when the boat is moving fast and indicating when your breakfast or lunch is no longer in its place in your stomach are also given during this safety briefing. In the meantime, I deftly fetch the three fenders on board, start the GPS and simultaneously the data collection, and we sail out of the picturesque harbour of Horta at a steady eight knots.
‘BALEIA AZUL!’, galmt het opeens krakend op de radio. In de verte zijn de restanten te zien van een wel zes meter hoge ademnevel en met een scherpe ruk aan het roer zet Risso koers richting het zuiden. Nu moet alles snel gaan. Aan ruim drieëntwintig knopen scheurt de ribboot over het wateroppervlak en nog geen minuut later volgt een tweede ademnevel, dit keer op slechts honderd meter van de boot. “Blue whale, 11 o’clock!”, roept Pedro enthousiast. Ik strek mijn arm uit richting 11 uur en in het verlengde van mijn vingertoppen steekt een relatief kleine, grijzige rugvin boven de golven uit. De dertien hoofden op de boot draaien haastig dezelfde kant op en een wel dertig meter lange lichtblauwe schaduw onder het wateroppervlak verraadt dat we hier te maken hebben met het grootste dier dat ooit op deze aarde heeft geleefd.
“The blue whale (Balaenoptera musculus), blauwe vinvis, baleia azul or baleine bleue belongs to the baleen whale family and uses triangular-shaped baleen plates made out of keratin to filter food like krill out of the water”, I explain during the briefing on land, not knowing that an hour later we would be cruising side by side with this mighty creature. Before we depart, customers are given a brief explanation of the different species of cetaceans that we might encounter during our voyage. When there are no more questions, Pedro shares the information from the lookouts with the guests and everyone is equipped with waterproof trousers, jackets and life jackets with newly replaced CO2 cartridges.
38.2 Zeemijlen, vier uur, twaalf Tuimelaars (Tursiops truncatus), twee Potvissen (Physeter macrocephalus), wel vijftig Gewone dolfijnen (Delphinus delphis), honderden Kuhls Pijlstormvogels (Calonectris borealis), enkele Visdieven (Sterna hirundo) een onechte karetschildpad (Caretta caretta) en een blauwe vinvis (Balaenoptera musculus) later ligt Risso weer aangemeerd in de kleurrijk versierde haven van Horta en staan we terug aan land. Muito obrigada mais uma vez, bichos do mar, e até breve!
